Dental Sözlük
Abrasyon
Deri mukozanın sıyrılması,soyulması veya kazınması 2: Dişin aşınması,yenmesi 3: Deri ve mukoza üzerindeki tahriş bölgesi ,sıyrık ve kazıntı
Abse
Çevre dokulardan kese tarzında doku ile sınırlı içerisi cerahat ile dolu oluşum.
Adeziv Sistemler (Bonding)
Dişleri onarmak, iyileştirmek , ya da daha estetik görünmesini sağlamak üzere dişe yapılan ilavelerdir. Diş yüzeyine güçlü bir yapıştırıcı madde ile tutturulmak suretiyle uygulanır.
Ağız duşu
Bakteri plağı ve debrisi temizlemek amacıyla diş etlerinin üzerine ve altına mekanik bir yöntemle su püskürtmek
Bebeklerde diş çürükleri
Biberon diş çürükleri kısmına bakınız.
Besinlerdeki şeker
Tatlılar, meyveler ve işleme tabi tutulmuş yiyecekler dahil, beslenmenizde mevcut şeker miktarı.
Biberon Çürükleri:
Bebeklerin ve çocukların özellikle üst ön dişlerinde görünen, çoğunlukla biberon ve emzik yoluyla tatlı sıvıların verilmesi ya da dişlerde uzun süre tutulması nedeniyle oluşan çürüklerdir.
Bukkal/Yanak
Tıpta yanağa verilen isimdir.Aynı zamanda ön ve arka dişlerin yanağa bakan yüzeylerini tarif etmek için de kullanılır.
Caries/çürükler
Diş çürükleri ve oyukları için kullanılan teknik bir terimdir.
Cementoenamel junction
Sement-diş minesi birleşimi. Diş ve kökün birleştiği noktadır.
Çene Kemiği(Alveol Kemiği)
Diş kökünün etrafını kaplayan kemiksi yapıdır, diş kökünün çene kemiğine tutunmasını sağlar. Periodontal hastalıklar bu kemiğin erimesine yol açar.
Debridman
Periodontal ceplerdeki bakteri,tartar gibi tahriş edici oluşumları temizleyerek, komşu dokuların iyileşmesini sağlamaya yönelik bir bakteriyel enfeksiyon tedavi yöntemidir.
Demineralizasyon
Diş minesinin alt yüzeyinde meydana gelen mineral kaybı, diş yüzeyinde beyaz bir nokta şeklinde görünebilir.
Dental rezin
Dişlerde aşırı hassaslık halinde dişlere uygulanan bir madde. Sadece diğer tedavi yöntemleri başarısız olduğunda bu yola başvurulmalıdır.
Dental vernik/cila
Aşırı hassas dişler için sodyum florür içeren bir tedavi yöntemidir. Diş yüzeyine uygulanan vernik, dentinin dış yüzeyini kaplar ve dişlerde ağrıya neden olan uyarıcıların pulpaya (diş özüne) ulaşmasını engeller.
Dentin
Minenin altındaki tabakadır. yetişkin bir insan dişinin %75'ini oluşturur. kemikle aynı yoğunluğa sahip olmasına rağmen ısıya ve dokunmaya duyarlıdır. Dentin canlı bir yapıdır ve % 70’i mineral tuzları; % 20si organik madde ve % 10’u da sudan oluşur. Dentinde çok sayıda kanalcık içerir.
Endotoksinler
Bakteriler ölünce endoktoksin denen zehirli maddeler salgılarlar ve bu maddeler dokularda tahribat yaratır ya da bağışıklık sisteminin tepki vermesini tetikleyerek dokuların bozulmasına sebep olur.
Erupsiyon/Diş çıkarma
Dişlerin diş etinden yüzeye çıkması.
Explorer
Diş çürüklerini tespit etmekte kullanılan bir araştırma yöntemi
Facial/Ön dişler
Öndeki dişlerin dudaklara bakan yüzeylerini ifade ederler.
Fissür Örtücüler(Sealant)
Diş çürümelerini önlemek üzere kullanılan plastik bir sıvıdır. Fissür örtücüler azı dişlerinin üzerindeki girinti ve çıkıntılara uygulanır. Hemen sertleşen bu sıvı dolgular, diş fırçası ile kolayca temizlenebilecek sığ yüzeyler oluşturur.
Fissürler
Azı dişlerinin yüzeyinde bulunan girinti ve çıkıntılar.
Florür
Diş çürümelerini ve dişlerde hassasiyeti önlemenin yanı sıra dişleri güçlendirmeye yarayan kimyasal bir bileşim.
Fluorosis
Çok fazla florür kullanılması nedeniyle diş minesinin renginin bozulması. (bir milyonda birden fazla porsiyon).
Gevşek Bakteri Plağı
Diş etlerinin üstünde ve altında bulunan, büyük oranda diş eti hastalıklarına sebep olan bakterileri içeren, ağız duşu gibi yöntemlerle ağızdan kolayca yıkanabilen bakteri plağı.
Gingival Crevicular Fluid
Sulkustan sürekli olarak salgılanan sıvıdır. Sağlıklı bir ağızda çok az sıvı salgılanır, ancak iltihab arttıkça bu sıvı miktarı da artar.
Gingival marjin/Diş eti çizgisi
Diş etinin diş yüzeyine en yakın bölgesi.
Gingival recession/Diş eti çekilmesi
Diş eti çizgisinin diş köklerine doğru çekilmesi.
Gingivitis/Diş eti iltihabı
Diş eti iltihabı olup, hafif ya da şiddetli olabilir. Diş eti iltihabı diş etlerinde kırmızılık, ödem(şişlik) ve hassasiyete sebep olur.
Hipersensitivite/Aşırı hassaslık:
Sıcak, soğuk, kimyasal, mekanik ya da osmotik(tatlı veya tuzlu) uyarıcılarla temas ettiğinde dişlerin verdiği ani ve keskin ağrı şeklindeki reaksiyon.
Implantlar
Dişlerin eksik olduğu yerlerde çeneye yerleştirilen metal diş köküdür. Daha sonra eksik dişin yerine geçmek üzere suni diş implantın üzerine yerleştirilir.
İnterdental:
Diş arası. Dişlerin ara yüzeyleri.
Kanal (Endodontik) Tedavisi
Diş köklerindeki enfekte sinir dokularının temizlenmesi ve oluşan oyukların cansız bir madde ile doldurulmasından oluşan tedavi yöntemidir.
Kaninler/Köpek Dişleri:
Ön dişler ile azı dişleri arasında yer alan sivri konik dişlerdir.
Kavite/Oyuk
Çürük temizlendikten sonra dişin içinde kalan boşluk.
Kesici dişler
Ağzın ön tarafında bulunan kesmeye ya da kemirmeye yarayan dişler.
Kesici uçlar
Ön dişlerin ısırmaya/ kesmeye yarayan uçlarıdır.
Kompozit
Oyukları tamir etmek için kullanılan beyaz dolgu malzemesi
Labial/Dudak/Dudağa ait
Ön dişlerin dudaklara bakan yüzeylerini ifade eder.
Laminate Veneer
Dişlerin ön yüzeylerini kaplayan porselen kaplamalardır.Dişlerin dış yüzeylerinden çok az madde kaldırılarak uygulanır.Metal içermemeleri ve ışık geçirgenlikleri dişe çok yakın olması nedeniyle estetik açıdan çok başarılı tedavilerdir.Ön dişleri kırık veya aşınmış olanlarda, dişlerinde renk farklılığı olanlarda(dolgu,ilaç kullanımı gibi nedenlerle)dişler arasında açıklık olanlarda ve estetik diş görünümü isteyenlere uygulanır.
Leke
Dış/harici lekeler, sigara, kahve, çay ve yemek gibi dış etkenlerin/maddelerin sebep olduğu dişin dış yüzeylerinde oluşan lekelerdir. Genellikle aşındırıcı prophylaxis diş macunlarıyla dişin temizlenmesi suretiyle bu tür lekeler yok edilebilir. İç/esas lekeler dişin içindeki lekelerdir.
Lingual
Dişin dile en yakın iç yüzeyini ifade eder.
Lokal/Bölgesel
Doğrudan enfekte bölgeye uygulanan tedavi.
Malocclusion
Alt ve üst dişlerin kusurlu kapanışıdır. Kusurlu kapanışın düzeltilmesi ortodontik tedavi ile mümkündür.
Mandible/Alt çene kemiği
Alt çene kemiğini oluşturan, yüzdeki en uzun ve tek hareket ettirilebilen kemiktir.
Maxilla/Maksiller/Üst çene kemiği
Ağzın üst kısmını oluşturan üst çene kemiği. Üst çene kemiği, yüzün orta çizgisinde birleşen iki ayrı kemikten oluşur.
Mesial
Ağzın orta çizgisine bakan diş yüzeylerini ifade eder.
Molars/Azı dişleri
Ağzımızın arka kısmındaki çok uçlu, büyük ve geniş dişler.
Mouthguard/Ağız koruyucu
Dişleri darbe ve yaralanmalardan korumak üzere dişlere takılan yumuşak koruyucu alet.
Mukoza
Oral kavite içindeki, pembe ya da kırmızı ince zar.
Okluzal Travma
Dişleri sıkma, gıcırdatma gibi, dişlere fazla baskı uygulandığı zamanlarda ortaya çıkar. Eğer kontrol edilmez ise hızlı bir şekilde ataşman ve kemik kaybına sebep olur.
Okluzyon/Kapanma
Alt çenenin tüm pozisyonlarında ve hareketlerinde alt ve üst dişlerin nasıl temas ettiğini ifade eder.
Ortodonti
Diş,çene ve yüz anomalilerinin düzeltilmesi ve tedavisi ile ilgilenen bilim dalıdır.Estetik görüntünün düzeltilmesinin yanı sıra çiğneme fonksiyonlarının düzenlenmesi ,dişlerde çürük oluşumunun engellenmesi gibi faydalarıda vardır.İskeletsel boyuttaki bozuklukların (çene,yüz ilişkileri) tedavisi için erken teşhis gerekmektedir.Çocuklarda 7 yaşından itibaren kontroller yapılmalıdır.Dişsel düzeydeki bozuklukların tedavisi her yaşta yapılabilmektedir.
Ortodonti
Ortodonti kelimesi iki yunanca sözcükten oluşmuştur. 'Ortos' düzgün,'dontos' dişler anlamına gelmektedir. Ağız ve dişlerin dizilişindeki sorunlarla ilgilenen diş hekimliği dalı
Ödem
Diş eti dokularında su toplanmasıyla oluşan şişlik.
Ön Dişler
Ağzınızın ön tarafına yerleştirilmiş 6 adet kesici diştir. Çiğnemekten öte ısırmak amacıyla kullanılır
Palatal/Damak
Ağzın üst kısmı, damak.
Papilla
Her bir diş arasındaki ‘v’ şeklindeki diş eti dokusunu ifade eder
Parlatma/Beyazlatma
Bakteri plağını, pelikül ve lekeleri temizlemek üzere uygulanan bir yöntem. Düşük hızla çalışan bir cihazın ucuna içinde parlatıcı macun bulunan bir kap ile dişlerin ovulması şeklinde uygulanır.
Pelikül/ince zar
Bakteri plağı oluşumundaki ilk adım. Pelikül, tükürükte bulunan yağ ve proteinleri içeren, şeffaf ve ince tabakadır. Dişleri temizledikten sonraki birkaç saniye içinde Pelikül tabakası oluşur.
Periodontal
Dişleri destekleyen kemik ya da diş eti dokusuyla ilgili
Periodontal Apse
Bir dişin etrafını çevreleyen diş eti dokusundaki akut enfeksiyon. Enfeksiyon kapmış bölgede, kırmızılık, şişlik, kanama, ağrı ve kemik kaybı görülebilir.
Periodontal Hastalık
Dişi destekleyen yapılardaki hastalık.
Radyografik
Röntgen filmi ile ilgili.
Remineralizasyon
Demineralize olmuş(çürümüş) lezyonlara diş mineralleri yerleştirerek çürüme sürecinin tersine çevrilmesi, çürümenin durdurulması. Bu yöntem florür kullanılarak daha etkin hale getirilebilir.
Restorasyon
Kaybedilmiş diş ya da diş yapılarının yenilenmesi, onarılması işlemi Örneğin, köprüler, dolgular, kronlar ve implantlar
Scaling/Plak Temizleme
Dişler üzerindeki sert tortu/birikintilerin diş hekimi tarafından temizlenmesi.
Sement
Dişlerin köklerinde bulunan ve dişlerin çene kemiğine tutunmasını sağlayan, dişteki en yumuşak yapıdır.
Sert Damak
Ağzın üst tarafındaki kemikli bölüm, damak
Slouging/Soyulma
Cansızlaşan diş eti dokusunun canlı dokudan soyularak ayrılmasıdır.
Soft Palate/Yumuşak Damak
Damağın arka tarafındaki yumuşak bölge.
Subgingival/Diş eti
Diş eti çizgisinin altındaki, dişi çevreleyen hendek şeklindeki bölge.
Sulkus
Diş ve diş etinin birleştiği bölge (salgılı bir zarla çevrelenmiştir).
Supragingival/diş etinin dış yüzeyi
Diş eti çizgisinin üzerindeki bölge.
Süt dişleri
Bebeklerin ilk çıkan dişleri
Tartar
Diş taşı
Tartar/ Plak
Sert diş yüzeylerine yapışan ve ancak diş fırçası, diş ipi gibi ağız bakım ürünleriyle temizlenebilen bakteri plağı.
Temporomandibular Eklem (TMJ)
Alt çeneyi kafa tasına bağlayan eklem.
Ula
Diş eti
Veneers Kaplama
Diş rengindeki maddelerden, dişe tam uyacak şekilde yapılan bu ince kaplamalar ön dişlere yapıştırılarak dişlerin daha güzel görünmesini sağlar
Ventral Yüzey
Alt yüzey Özellikle dilden bahsederken kullanılan ‘Dilin ventral yüzeyi’ dilin alt yüzeyi/tarafı anlamına gelmektedir.